EPDM مواد اولیه لاستیک
لاستیک EPDM
مواد اولیه لاستیک ، (EPDM) الاستومری با مقاومت بالا در مقابل عوامل جوی و مقاومت عالی در آب‌های گرم و حلالهای شیمیایی میباشد. این لاستیک به علت مقاومت بالا در برابر ازون، نور خورشید و شرایط سخت جوی، لاستیک ایده آلی برای مصارف خارجی و در تماس با هوا به شمار می‌آید. این لاستیک از مونومرهای اتیلن (در حدود ۴۵% تا ۷۵%) و پروپیلن به همراه یک مونومر دی ان غیراشباع (به مقدار ۲.۵% تا ۱۲%) از نوع اتیلن نوربورنین (ENB)، هگزا دی ان (HD 1,4) و یا دی سیکلو پنتا دی ان (DCOD) ساخته‌شده است. ناگفته نماند که درصد پروپیلن بیشتر، غلتک پذیری بهتر، مقاومت خام پایین‌تر و کشسانی بالاتر را ارائه می‌دهد.
همچنین درصد اتیلن بیشتر سبب فرآیند پذیری و اکستروژن بهتر، پخت سریع‌تر و مناسب‌تر پراکسیدی و گوگردی با درصد شبکه‌ای شدن (Crosslink) بالا را به دنبال دارد.
کاربرد EPDM
در تولید انواع قطعات خودرو شامل شلنگهای آب، نوارهای آب‌بندی، گسکت و اورینگ، درزگیر برای دیگ‌های بخار، شیلنگ بخار، عایق‌بندی سیستم و کابل لاستیک‌ها، لوله‌های لاستیکی مانند لوله تخلیه آب ماشین لباسشویی، شیلنگ، درزگیرها و نوارهای عایق‌بندی در و پنجره و درزگیر خودرو و لوازم‌خانگی مانند یخچال و فریزر از (EPDM) استفاده می‌شود.
مشخصات EPDM
( 90 -30Shore A) سختی
(150+) – (50-) محدوده دمایی (سانتیگراد)
(PSI) 2500 – 500 استحکام کششی
700% – 100% محدوده تغییر طولی تا شکست (ازدیاد طول)
مزایای EPDM
مقاومت در برابر
ازون
هوازدگی
حلالهای گیاهی و حلالهای اکسیژن‌دار
اسیدها و بازها
آب و بخار
ضربه
نور خورشید و گرمای بالا
رشد برشی
سایش
اکسیداسیون
ترک زایی خمشی
الکل
انعطاف‌پذیری در دمای پایین
ناتراوایی در مقابل گازها
جهندگی عالی
قدرت پارگی مناسب
مانایی فشاری خوب
معایب و محدودیت‌های EPDM
مقاومت ضعیف در برابر
روغن و بنزین
حلالهای هیدروکربنی
تأخیر دهندگی اشتعال ندارد
چسبندگی ضعیف به الیاف و فلزات
خاصیت ضعیف آپارات نمودن (وصله پذیری)
(Styrene Butadiene Rubber) SBR
این لاستیک دارای خواصی مشابه با کائوچوی طبیعی (NR) میباشد اما از خواص فیزیکی ضعیف‌تری نسبت به لاستیک طبیعی برخوردار است. برای مثال، این لاستیک مقاومت بیشتری در برابر دما و ترک زایی خمشی از خود در قیاس با کائوچوی طبیعی (NR) نشان می‌دهد. به همین منظور، برای به دست آوردن خواص مطلوب عمدتاً به‌صورت آلیاژ با دیگر لاستیک‌ها (مخلوط NR/ SBR ) به کار می‌رود. از طرف دیگر، این الاستومر قابلیت انعطاف‌پذیری و خواصی سایشی خوبی دارا است و با توجه به این‌که پلیمری بسیار ارزان و همه‌منظوره میباشد، به‌عنوان ارزان‌ترین لاستیک از حجم تولید بالایی برخوردار است.
کاربرد SBR
لاستیک (SBR) در ساخت انواع تایر اتومبیل، اورینگ، لوله‌های خرطومی، پوشش‌های لاستیکی، شیلنگ‌ها، کابل‌های سیم‌کشی، تسمه و نقاله، موکت و کف‌پوش، زیره و پاشنه کفش، محصولات اسفنجی و ابری کاربرد دارد.
مشخصات SBR
( 95 – 30Shore A) سختی
(105+) – (55-) محدوده دمایی (سانتیگراد)
(PSI) 3000 – 500 استحکام کششی
800% – 100% محدوده تغییر طولی تا شکست (ازدیاد طول)
مزایای SBR
انعطاف‌پذیری در دمای پایین
جهندگی
مانایی فشاری
استحکام کششی
ناتراوایی
مقاومت در برابر
آب
ترک زایی خمشی
سایش و پارگی
اکسیداسیون
رشد برشی
الکل و اسید
ضربه
معایب و محدودیت‌های SBR
مقاومت ضعیف در برابر
ازون
حلالهای هیدروکربنی
بنزین و روغن
تأخیر دهندگی اشتعال ندارد
( Nitirile Butadiene Rubber) NBR
الاستومر NBR عموما به عنوان یک ماده مفید و قابل اعتماد در تولید قطعات لاستیکی مطرح شده است. البته بسته به خواص مورد نیاز مقدار آکریلونیتریل آن می تواند از ۲۰ تا ۵۰ درصد متغیر باشد. به طوری که با افزایش مقدار نیتریل مقاومت در برابر هیدروکربن‌ها ، حلالها ، سایش و نفوذ گاز افزایش می‌یابد و کاهش مقدار آن خواص در دمای پایین و جهندگی را افزایش می‌دهد.
از طرف دیگر، الاستومر NBR خواص خوبی در برابر روغنها ، سوختها و مواد شیمیایی ایجاد می کند که این امر موجب آن می شود که میزان مصرف این الاستومر به طور چشم گیری رشد کند. بنابراین، این الاستومر بالاترین حجم تولید لاستیک های مقاوم در برابر روغن و گاز را از آن خود کرده است .
کاربرد
از کاربردهای گسترده الاستومر NBR می توان تولید اورینگ ها ، واشرها ، انواع آببند ، درزگیر ها ، شیلنگ روغن و گازوئیل ، شیلنگ هیدرولیک ، شیلنگ سوخت ، محفظه های روغن ، دیافراگم پمپ های سوخت را نام برد. همچنین این ماده برای تولید فوم و اسفنج در صنایع خودروسازی و دیگر صنایع نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
مشخصات NBR
20-90shoreA سختی
120+- -50 محدوده دمایی ( سانتیگراد )
200-3500PSI استحکام کششی
%650-%350 محدوده تغییر طولی تا شکست ( ازدیاد طول )
60-90N/MM حداقل مقاومت پارگی
300-600Kpa مدول برشی
450-900Kpa مدول تراکمی
1000 چگالی
مزایای NBR
انعطاف پذیری در دمای پائین
مانایی فشاری خوب
مقاومت در برابر
آب
سایشی زیاد
اکسیداسیون
اسید ها
سیالات هیدرولیکی، روغن و بنزین
حلالهای هیدروکربنی آروماتیک
معایب و محدودیت های NBR
مقاومت کم در برابر
نور خورشید
ازون
حلالهای اکسیژن دار
عدم تاخیر اندازی اشتعال
مقاوت در برابر فرسودگی کم
انواع لاستیک NBR
HNBR
الاستومر HNBR نوعی لاستیک NBR است که آنرا با هیدروژن اشباع می کنند و پیوند دوگانه آنرا از بین می برند تا در برابر ازون مقاوم شود. این الاستومر کاملاً مهندسی و گران قیمت می باشد. همچنین باید گفت به دلیل از بین رفتن پیوند دوگانه امکان پخت گوگردی از بین می رود و پخت پراکسیدی انجام می شود. از طرفی، الاستومر HNBR خواصی بهتر از لحاظ مقاومت در برابر سایش ، مقاومت در برابر خوردگی ، کششی ، مقاومت در برابر پارگی افزایش مقاومت دربرابر گرما ، روغن‌های نفتی و سوختها نسبت به NBR دارد .
مشخصات HNBR
30-95shore A سختی
30-300- محدوده دمایی ( سانتیگراد )
1500-3500PSI استحکام کششی
%550-%90 محدوده تغییر طولی تا شکست ( ازدیاد طول )
XNBR
الاستومرهایXNBR نسبت به NBR قدرت کششی و مقاومت بالاتری نسبت به پارگی را دارا می باشد. بنابراین، استفاده از این الاستومر به جای NBR های معمولی همراه مقدارمناسبی از اکسید روی قدرت کششی آمیزه را افزایش می دهد.
مشخصات XNBR
50-90shore A سختی
30-300- محدوده دمایی ( سانتیگراد )
1000-3500PSI استحکام کششی
%600-%250 محدوده تغییر طولی تا شکست ( ازدیاد طول )
آلیاژ NBR با PVC
آلیاژ حاصل NBR و PVC اضافه شده نتیجه اختلاط الاستومری خواهد بود و معمولا ً از 10 Phr تا PVC 50 Phr برای اصلاح NBR استفاده می شود که مقاومت قابل توجهی در برابر اوزون و پایداری ارتقاء یافته ای در برابر حلالها و سوختها خواهد داشت . در حقیقت آلیاژ NBR/PVC جزء ترمو پلاستیک الاستومر طبقه بندی می گردد و هرچقدر قسمت لاستیکی (افزودن NBR به PVC ) افزایش یابد، باعث کاهش استحکام کششی و مدول می گردد و هرقدر قسمت پلاستیکی افزایش یابد، لاستیکی با مقاومت بیشتر به بنزین در ساخت قطعات خودرو که در تماس مسقیم با بنزین میباشد لازم و ضروری است
. بنابراین، آمیزه NBR/PVC استحکام بالاتر ، خواص فیزیکی نسبتاً بهتر و فرآیند پذیری خوبی در اکستروژن دارد و سطح صافی روی محصول اکسترود شده بوجود خواهد آمد. لذا NBR/PVC بطور ایده آل برای تولید شلنگ ، سیم ، کابل و روکش دهی غلطک مناسب می باشد زیرا مقاومت بسیار عالی در برابر سایش ، اوزون ، روغن ، سوخت و حلال دارد و برای استفاده در صنعت سیم و کابل ، کفش ، تسمه و شلنگ (شلنگهای خودرو و شلنگهای صنعتی ) و روکش دهی غلطک توصیه می شود .