دواپخت یا سولفوریزاسیون فرآیندی است که در آن لاستیک به کمک ماده‌ای به نام سولفور (گوگرد) پخته می‌شود تا ویژگی‌های مکانیکی، شیمیایی و فیزیکی آن بهبود یابد. این فرآیند از زمانی که در قرن نوزدهم توسط چارلز گودیر کشف شد، به‌طور گسترده در صنعت لاستیک به کار گرفته می‌شود. هدف از دواپخت، ایجاد پیوندهای شیمیایی میان مولکول‌های لاستیک است که باعث می‌شود ماده به‌طور قابل توجهی سخت‌تر، مقاوم‌تر و پایدارتر شود.

مراحل فرآیند افزودنی لاستیک

فرآیند دواپخت معمولاً شامل چندین مرحله است که به شرح زیر می‌باشد:

1. آماده‌سازی مخلوط لاستیک: ابتدا مواد اولیه لاستیک که شامل لاستیک طبیعی یا مصنوعی، کربن سیاه، روغن‌های نرم‌کننده، آنتی‌اکسیدان‌ها و دیگر افزودنی‌ها هستند، با هم مخلوط می‌شوند. در این مرحله، مواد مختلف به صورت دقیق ترکیب می‌شوند تا ویژگی‌های مطلوب حاصل شود.

2. افزودن سولفور: بعد از آماده‌سازی مخلوط، سولفور به ترکیب اضافه می‌شود. مقدار سولفور بستگی به نوع و کاربرد لاستیک دارد. سولفور باعث می‌شود پیوندهای عرضی بین مولکول‌های لاستیک ایجاد شود که به آن پخت یا سولفوریزاسیون گفته می‌شود.

3. فرآیند پخت: در این مرحله، مخلوط لاستیکی تحت فشار و دمای بالا (معمولاً در دمای بین 140 تا 160 درجه سانتی‌گراد) قرار می‌گیرد. این دما و فشار باعث ایجاد پیوندهای عرضی میان زنجیره‌های مولکولی لاستیک می‌شود و ویژگی‌هایی مانند سختی، مقاومت به حرارت، سایش و دوام افزایش می‌یابد.

4. کول کردن: پس از پخت، لاستیک‌ها به آرامی خنک می‌شوند تا ویژگی‌های نهایی خود را پیدا کنند و به شرایط استاندارد برسند.

مزایای دواپخت لاستیک – افزودنی لاستیک

فرآیند دواپخت یا سولفوریزاسیون باعث بهبود ویژگی‌های مختلف لاستیک می‌شود:

1. افزایش مقاومت به حرارت: پس از پخت، لاستیک می‌تواند در برابر دماهای بالا مقاومت بیشتری از خود نشان دهد.

2. افزایش استحکام: پیوندهای عرضی میان مولکول‌ها باعث می‌شود لاستیک به طور کلی قوی‌تر و مقاوم‌تر باشد.

3. افزایش دوام و طول عمر: با ایجاد پیوندهای شیمیایی بیشتر، لاستیک از آسیب‌هایی مانند ترک خوردگی، ساییدگی و اکسیداسیون بیشتر محافظت می‌شود.

4. افزایش انعطاف‌پذیری: با تنظیم دقیق مقدار سولفور و دمای پخت، می‌توان ویژگی‌هایی مانند انعطاف‌پذیری و قابلیت کشش را بهبود داد.

5. مقاومت در برابر شرایط جوی: پخت لاستیک باعث می‌شود که لاستیک مقاومت بهتری در برابر عواملی مانند نور خورشید، باران و رطوبت داشته باشد.

انواع روش‌های دواپخت-  افزودنی لاستیک

فرآیند دواپخت می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود که شامل موارد زیر است:

1. پخت گرم: در این روش، لاستیک با حرارت بالا پخته می‌شود. این روش معمولاً برای تولید تایرها و قطعاتی که نیاز به استحکام بالا دارند، استفاده می‌شود.

2. پخت سرد: در این روش، فرآیند پخت تحت فشار انجام می‌شود، اما دمای پایین‌تری به کار می‌رود. این روش معمولاً برای تولید قطعاتی که نیاز به انعطاف‌پذیری دارند، استفاده می‌شود.

3. پخت با استفاده از منابع انرژی مختلف: برخی از کارخانه‌ها از منابع انرژی غیرمرسوم مانند اشعه فرابنفش یا پرتوهای الکترونی برای فرآیند پخت استفاده می‌کنند. این روش‌ها ممکن است ویژگی‌های خاصی به لاستیک بدهند که با روش‌های سنتی قابل دستیابی نیست.

کاربردهای دواپخت – افزودنی لاستیک

فرآیند دواپخت در صنایع مختلف کاربرد دارد، از جمله:

• صنعت خودرو: تولید تایرها و قطعات لاستیکی مقاوم مانند واشرها، گسکت‌ها، لوله‌ها و شلنگ‌ها.

• صنایع ساختمانی: تولید کفپوش‌ها، عایق‌های رطوبتی و لوازم جانبی مقاوم در برابر شرایط محیطی.

• صنایع الکتریکی و الکترونیکی: تولید اجزای لاستیکی که نیاز به مقاومت در برابر حرارت و شرایط خاص دارند.

نتیجه‌گیری

دواپخت یا سولفوریزاسیون یکی از مهم‌ترین فرآیندها در تولید لاستیک است که به وسیله آن خواص مختلف لاستیک از جمله استحکام، انعطاف‌پذیری، مقاومت به حرارت و سایش افزایش می‌یابد. این فرآیند نه تنها به بهبود عملکرد لاستیک در کاربردهای مختلف کمک می‌کند بلکه طول عمر و دوام محصولات لاستیکی را نیز به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.